Now Playing

Crystal Gayle

Don't It Make My Brown Eyes Blue

Traa dy Liooar 27oo Jerrey Fouyir - 2025 - October 27th

Meeryn ass Traa dy Liooar, Jelune 27oo Jerrey Fouyir 2025

Ta'n Rheynn Slaynt as Kiarail y Theay er chur raaue nagh vel stayd argidoil ec y traa t'ayn jeh Kiarail Vannin ry chummal seose. Shoh lurg tuarastyl lesh sess oikoil jeh'n aght va Kiarail Vannin gobbraghey 'sy vlein argidoil 2024-25.

Ta feme er yn reiltys rere yn leigh clou y tuarastyl shoh, as t'eh gra dy daink Kiarail Vannin gys jerrey ny bleeaney argidoil lesh baarney jeh £15.6 millioon, er coontey costyssyn son lheiys çheumooie jeh'n Ellan vees bishaghey, y preays jeh bolgey argidoil er conaantyn, as baarail ny smoo er medshinyn. Choud's ta'n Rheynn goaill-rish dy vel ymmodee jeh ny preayssyn er costyssyn çheumooie jeh smaght Kiarail Vannin, t'eh jannoo briwnys dy vel faasidyn ayns gurneil argidoil er chur stiagh dy mooar gys y vaarney.

Ta Claare son Aa-chouyral Argidoil nish fo raad dy niartaghey oaseirys as dy yannoo ny sloo ny vees goll er ceau.

Ta'n sess çheet neesht er imneaghyn mychione traaghyn faarkee son kiarail reiht, as t'eh cur coontey jeh ny va jeant ec Kiarail Vannin myr 'freayll rish çheet dy ve ny smessey'. Liorish Mee Vayrt 2025, va 17,829 dy leih fuirraghtyn er yn chied whaaltys oc lesh fer-lhee coyrlee, as va shen thousane ny smoo na va fuirraghtyn 'sy vlein roish shen. Jeh'n earroo shen, va 6,835 dy leih er ve fuirraghtyn rish ny sodjey na 52 hiaghtin. Cha row agh 47% jeh surransee va currit liorish fir-lhee chadjin geddyn quaaltys çheusthie jeh shey shiaghteeyn, as va shen foddey fo'n dean jeh 85%.

Agh ta'n tuarastyl cur enn er reddyn t'er jeet lhieu ayns kuse dy ardyn lane-scanshoil, goaill stiagh rolley magh Chied Chiarail ec Scailley, cur er bun laareyn son foays trooid yn Ellan, as aghtyn t'er n'yannoo ny share çheet stiagh dy moghey ayns slaynt inçhynagh trooid yn shirveish, Loayr. T'eh moylley neesht lhiassaghey cooish dellal son Recortys Kiarail Vannin as cur bree da 33 Sessyn Çhagnoaylleeaght liorish yn Undinys Ashoonagh son Ard-vieys Clinicoil ayns Slaynt as Kiarail dy hareaghey entreilys son surransee da lheiys. 

Ta'n Rheynn gra dy vel eh tannaghtyn currit da cummal seose Kiarail Vannin ayns livrey aa-chummaghyn trooid breeaghyn jeh'n lheid as ny cummaghyn, Jannoo dy Kiart Eh yn Chied Cheayrt, as Sthie Hoshiaght, as yn dean jeh dy chur kiarail ny sniessey da'n thie as dy yannoo ny sloo ve ny lhie er shirveishyn ayns thieyn lheiys.

Ayns screeuyn haink lesh y tuarastyl, ta'n Shirveishagh son Slaynt as Kiarail Theayagh, as Oltey yn Chiare as Feed son Doolish Yiass, Claire Christian, gra dy vel ee cur booise da boayrd as fwirran Kiarail Vannin son freayll rish ve currit da'n chooish, agh t'ee gra dy beagh smaght argidoil smoo, baghtalys as cur fys dy traaoil lane-femoil. 

Ta Kiarail Vannin gra dy jean y boayrd sur-smooinaghtyn er yn sess dy formoil 'sy çhaglym echey Mee Houney, as dy vel eh jerkal rish clou slane freggyrt 'sy traa ry heet.

---oooOooo---

Ta'n Rheynn Slaynt as Kiarail y Theay er chur raaue nagh vel stayd argidoil ec y traa t'ayn jeh Kiarail Vannin ry chummal seose. Shoh lurg tuarastyl lesh sess oikoil jeh'n aght va Kiarail Vannin gobbraghey 'sy vlein argidoil 2024-25.

Ta feme er yn reiltys rere yn leigh clou y tuarastyl shoh, as t'eh gra dy daink Kiarail Vannin gys jerrey ny bleeaney argidoil lesh baarney jeh £15.6 millioon, er coontey costyssyn son lheiys çheumooie jeh'n Ellan vees bishaghey, y preays jeh bolgey argidoil er conaantyn, as baarail ny smoo er medshinyn. Choud's ta'n Rheynn goaill-rish dy vel ymmodee jeh ny preayssyn er costyssyn çheumooie jeh smaght Kiarail Vannin, t'eh jannoo briwnys dy vel faasidyn ayns gurneil argidoil er chur stiagh dy mooar gys y vaarney.

Ta Claare son Aa-chouyral Argidoil nish fo raad dy niartaghey oaseirys as dy yannoo ny sloo ny vees goll er ceau.

Ta'n sess çheet neesht er imneaghyn mychione traaghyn faarkee son kiarail reiht, as t'eh cur coontey jeh ny va jeant ec Kiarail Vannin myr 'freayll rish çheet dy ve ny smessey'. Liorish Mee Vayrt 2025, va 17,829 dy leih fuirraghtyn er yn chied whaaltys oc lesh fer-lhee coyrlee, as va shen thousane ny smoo na va fuirraghtyn 'sy vlein roish shen. Jeh'n earroo shen, va 6,835 dy leih er ve fuirraghtyn rish ny sodjey na 52 hiaghtin. Cha row agh 47% jeh surransee va currit liorish fir-lhee chadjin geddyn quaaltys çheusthie jeh shey shiaghteeyn, as va shen foddey fo'n dean jeh 85%.

Agh ta'n tuarastyl cur enn er reddyn t'er jeet lhieu ayns kuse dy ardyn lane-scanshoil, goaill stiagh rolley magh Chied Chiarail ec Scailley, cur er bun laareyn son foays trooid yn Ellan, as aghtyn t'er n'yannoo ny share çheet stiagh dy moghey ayns slaynt inçhynagh trooid yn shirveish, Loayr. T'eh moylley neesht lhiassaghey cooish dellal son Recortys Kiarail Vannin as cur bree da 33 Sessyn Çhagnoaylleeaght liorish yn Undinys Ashoonagh son Ard-vieys Clinicoil ayns Slaynt as Kiarail dy hareaghey entreilys son surransee da lheiys. 

Ta'n Rheynn gra dy vel eh tannaghtyn currit da cummal seose Kiarail Vannin ayns livrey aa-chummaghyn trooid breeaghyn jeh'n lheid as ny cummaghyn, Jannoo dy Kiart Eh yn Chied Cheayrt, as Sthie Hoshiaght, as yn dean jeh dy chur kiarail ny sniessey da'n thie as dy yannoo ny sloo ve ny lhie er shirveishyn ayns thieyn lheiys.

Ayns screeuyn haink lesh y tuarastyl, ta'n Shirveishagh son Slaynt as Kiarail y Theay, as Oltey yn Chiare as Feed son Doolish Yiass, Claire Christian, gra dy vel ee cur booise da boayrd as fwirran Kiarail Vannin son freayll rish ve currit da'n chooish, agh t'ee gra dy beagh smaght argidoil smoo, baghtalys as cur fys dy traaoil lane-femoil. 

Ta Kiarail Vannin gra dy jean y boayrd sur-smooinaghtyn er yn sess dy formoil 'sy çhaglym echey Mee Houney, as dy vel eh jerkal rish clou slane freggyrt 'sy traa ry heet.

---oooOooo---

Va feyshtyn ayns soie Tinvaal Jerrey Fouyir yn çhiaghtin shoh chaie mychione feanish vel Mannin goll ergooyl ayns cooishyn argidoil. Va Oltey yn Chiare as Feed son Rhumsaa, Lawrie Hooper. briaght jeh'n Shirveishagh son Gastid Dellal, as Oltey yn Chiare as Feed son Ayrey as Maayl, Tim Johnston nagh row fysseree soilshaghey magh, blein er vlein neayr's 2020, dy vel yn Slane Troar Ashoonagh rieugh er n'gholl sheese as dy vel injillaghey er jeet ayns yn Slane Troar Sthie as Slane Troar Ashoonagh neayr's 2017. 

Ta'n Shirveishagh Tashtee, yn Fer-lhee Alex Allinson, gra dy vel ny earrooyn jeh'n Clane Troar Sthie as yn Clane Troar Ashoonagh son ashoon beg gollrish Ellan Vannin, as er-lheh tra son y chooid smoo ta'n tarmaynys cochianglt rish shirveishyn argidoil, feer haghrynagh bentyn da'n verçhys ooilley cooidjagh as palçhid yn Ellan, as reesht, ny ta shin jeeaghyn er lesh ymmodee jeh ny earrooyn, nagh vel shen yn Slane Troar Sthie ny Slane Troar Ashoonagh aw, agh ta coontey er ve currit ayn son bolgey argidoil neesht, as dy vel fys ain dy vel bolgey argidoil er ve ard erskyn credjue, myr shoh t'eh gra nagh vel feanish erbee ayn dy vel Ellan Vannin goll ergooyl er chor erbee. 

Ta'n Fer-lhee Allinson gra, my vees sleih jeeaghyn er ny earrooyn jeh'n Clane Troar Ashoonagh as yn Clane Troar Sthie, dy vel ad gyrjaghey, as dy vel kuse dy ghoilleeidyn er ve ayn, as dy vel fys ain er ny preayssyn mygeayrt y theihll, as dy by vaghtal eh nagh vel shin seyr voue, paart dy chur ry-cheilley çheusthie jeh ny kerrooyn bancal as urryssaght, dy vel fys ain er ny doilleeidyn bentyn da kiarrooghys-l as dy vel sleih er n'gholl gys lughtyn-reill elley son ny kiedyn oc, as dy vel kuse dy ghoilleeidyn ayns shen, agh er fud ta tarmaynys Ellan Vannin shassooagh dy mooar as slayntoil. 

Ta'n Fer-lhee Allinson gra dy vel paart y reiltys dy yannoo shickyr dy vel y palçhid shen goll er rheynn dy corrym er pobble Ellan Vannin, as dy vel shen y boayl ta polaseeyn y reiltys çheet gys y toshiaght. T'eh gra dy beagh eh feer aashagh dy loayrt mychione goll ergooyl, mychione cragh as groamid, as dy yannoo jeeill da barrant ayns kionneyderyn as ayns dellal. T'eh gra dy feer dy vel yn obbyr echey, gyn cur eab er tayrn caslys ro jesh jeh'n clane stayd, dy vel ayn rieughid Ellan Vannin ayns ynnyd foddey ny share na ymmodee lughtyn-reill, as er-lheh lughtyn-reill beggey as dy lhisagh moyrn ve ain jeh shen, gyn y stayd shoh ve red  jerkit, agh troggal er, agh neesht dy jarroo dy yannoo shickyr dy vel shin cur y red ta cur pooar 'sy tarmaynys ynndyoil dy vod sleih cosney argid bea, cur faill da sleih, agh neesht dy yannoo shickyr dy vel y berçhys shen skeaylt-magh dy corrym.

Ta'n Fer-lhee Allinson goaill rish dy vel doilleeidyn ayn, as t'eh gra, goll trooid y chlaare argidoil son y vlein shoh çheet, dy vel oieghyn gyn cadley er ve echey ayns toiggal yn aght dy yannoo corrym kuse jeh ny aggyrtyn: yn ynsagh; kiarail slaynt; ny meoiryn shee, ny reddyn elley t'ad laccal jannoo. T'eh briaght, cre voish ta'n argid ry gheddyn, as t'eh gra dy vel eh çheet dy ve ny s'doillee, as dy vel argid yn reiltys er jeet dy ve foddey ny s'doillee ayns ny jeih bleeaney t'er n'gholl shaghey, 'naght cheddin as yn chooid smoo dy argid y lught-thie. 

Er-lesh yn Fer-lhee Allinson dy vel shin goll trooid slane caghlaa, ayns rieughid, ny berraghtyn er kuse jeh ny doilleeidyn ren goaill toshiaght 2008 lesh tuittym y vancal, as eisht ooilley ny reddyn elley t'er jeet orrin, agh er-lesh dy vel y theay briaght dy mennick mychione yn oyr t'eh cho doillee nish, yn oyr t'eh cho doillee dy chionnaghey thie, yn oyr t'eh cho doillee dy ordrail gioaldeeaght, yn oyr t'eh cho doillee dy ve freggyrtagh da costyssyn ec jerrey y hiaghtin, yn oyr ta reddyn cho costallagh, yn oyr nagh vod ad goll magh gys yn oastan gyn baarail £100 son daa pheiagh – dy vel shen ad ny reddyn jeh'n sorçh shen. T'eh gra dy vel eh doillee, as dy vel eh ayns slane coardail rish shen.

Choud's nagh vel yn Fer-lhee Allinson son cur coontey ro jesh jeh'n tarmaynys, t'eh gra, er çheu elley y skeeal, er-lesh dy vel feme er sleih ve feer chiarailagh nagh vel ad loayrt dy yannoo beg jeh Ellan Vannin, as dy vel feme ain er fakin ny reddyn jeant share as ny vondeish ta shin er nakin, as dy vel feme er soiaghey mooar jeh'n Ellan ain, agh gyn cur eab er follaghey ny cur far-chummey er kuse jeh ny doilleeidyn strughtooroil t'ain 'syn Ellan. Er-lesh dy vel eh er ve oney dy liooar mychione kuse jeh ny cooishyn roin, as er-lheh cur argid son kiarail slaynt, cre voish ta shin geddyn yn argid; bentyn da'n skeim son yn Urryssaght Ashoonagh as Tashtey yn Urryssaght Ashoonagh, yn aght ta shin jannoo shickyr dy vel shen ry chummal seose 'sy traa ry heet. T'eh gra dy vel ad shoh nyn gooishyn doillee dy ghleckey rish, as dy vel feme er sleih cur geill da, cha nee ynrican liorish politickeyryn, agh liorish sleih 'sy cho-voodeeys ain.

---oooOooo---

Ren Tinvaal jiooldey Plan Ard y Twoaie Vooar as y Heear yn çhiaghtin shoh chaie. Va'n reiltys shirrey coardail rish y Phlan dy chur bree da veih'n 1 Mee ny Nollick 2025 maghey, as veagh eh ayns ynnyd jeh Plannyn Ardjynagh shinney as ny ayrynyn vees er-mayrn jeh'n Plan Lhiassaghey 1982. 

Ga dy row Oik Coonceil ny Shirveishee shassoo er dy row y plan er neiyrt er oardagh slattyssagh baghtal, lesh 1,500 freggyrt da'n cho-choyrle theayagh, va lughtyn-reill ynnydoil, as Olteynyn yn Chiare as Feed, as çhaghteryn leighoil ass-lieh colught troggee er jeet er imneaghyn mychione data bentyn da'n phobble as yn earroo dy hieyn femoil, da ablid y vun-troggalys as da'n aght va'n reiltys cummal co-choyrle theayagh er cooishyn. 

Yinnagh y plan goaill stiagh Rhumsaa as Purt ny Hinshey, yn Ard Maayl, as ny skeeraghyn Carmane, Parick, Jourby, Andreays, Breeshey, Balley ny Loghey, Lezayre as Garff. Agh ren ny lughtyn-reill ayns Maayl, Andreays, Breeshey, Carmane, Lezayre as Parick cur stiagh eam cooidjagh son y phlan dy ve tayrnit back as dy ve sur-smooinit er reesht lurg my vees kione currit er y Phlan Strateishagh noa. Ren Barrantee Phurt ny Hinshey cur stiagh screeuyn er-lheh va çheet er ny imneaghyn cheddin. 

Ren Oltey yn Chiare as Feed son Doolish Veanagh, Chris Thomas, cur eam son y resooney magh dy ve currit shaghey derrey Mee Houney, as eh gra dy vel feme er tooilley traa son y theay dy hoiggal y builley cummyssagh jeh'n phlan.

Va screeuyn currit da dy chooilley oltey Tinvaal liorsh Turneyryn Simcock ass-lieh cleeant echey cremmey y data orroo va'n plan soit, yn oardagh liorish v'eh jeant, as gra dy row ourys row eh ry livrey. V'ad gra dy row y feanish ass date as dy row strateishyn ard-scanshoil bentyn da bun-troggalys as feanish veih rheynnyn y reiltys foast neu-chooilleenit. 

'Sy resooney magh, ren Oltey yn Chiare as Feed son Glionfaba as Purt ny Hinshey, Kate Lord-Brennan coyrlaghey lhiassaghey y treealtys dy ghra dy row olteynyn Tinvaal goaill y plan, shaghey coardail rish, as dy chur er y reiltys cur er y hoshiaght y Plan Strateishagh 2021-41 son sur-smooinaghtyn er cho leah as vees possible, dy smooinaghtyn reesht mychione obbyr er Plan Ard y Twoaie Vooar as y Heear as yn aght t'eh bentyn da'n Phlan son Ardyn y Clane Ellan, as dy ghoaill tastey nagh vel coardail er ve currit liorish Tinvaal da'n Sess veih Çheumooie jeh Femeyn er Thieyn.

Ga nagh ren olteynyn Tinvaal ceau teiy ayns foayr jeh lhiassaghey Bnr Lord-Brennan, tra va'n treealtys bunnidagh, gyn lhiassaghey, currit rhymboo, ayns yn Chiare as Feed va 13 olteynyn ayns foayr jeh as 11 oltey noi echey, agh ayns yn Choonceil Slattyssagh cha row agh un oltey ayns foayr jeh as queig olteynyn noi echey. Lesh neu-choardail eddyr yn daa vanglane, cha daink eh lesh y treealtys. 

Dooyrt Shirveishagh Oik Coonceil ny Shirveishee, David Ashford, dy jean yn reiltys shirrey teiy cooidjagh 'sy nah hoie vees possible, agh my vees ny earrooyn tannaghtyn myr t'ad, foast cha jinnagh eh çheet lesh y reiltys, lesh 14 olteynyn Tinvaal ayns foayr jeh as 17 olteynyn noi echey.

Ta Mnr Ashford gra dy row fys ec yn reiltys dy beagh eh çhionn dy cummyssagh, as tra ta sleih loayrt mychione red erbee bentyn da plannal dy vel ard-jeeanidyn ayn, as myr dooyrt eh ayns ny raaghyn dy chur kione er y chooish, as ayns ny raaghyn echey ec y toshiaght neesht, dy vel eh red ennagh, as dy bollagh kiart eh, vees gientyn ard-jeeanid mastey sleih, as dy vel eh er sleih jannoo briwnys soit er y raad t'ad geearree goll lesh Plan yn Ard. 

Jeeaghyn er ny earrooyn ayns teiy cooidjagh y nah cheayrt, ta Mnr Ashford goaill rish, my vees ad tannaghtyn myr v'ad, dy beagh y reiltys castit.  T'eh gra lane-vaghtal eh dy jinnagh ny earrooyn  çheet dy ve 13 ayns foayr jeh as 17 noi echey, er-lesh, my vees oo cur cooidjagh ny earrooyn shen y laa shen, agh er-lesh dy vel yn red vees scanshoil, as yn oyr ta'n oardagh shen son teiy cooidjagh ayns shen, shen dy chur traa son smooinaghtyn er, son sleih dy heet cooidjagh as dy loayrt ry cheilley, dy yeeaghyn vel red ennagh ayn yinnagh aa-hickyraghey sleih, ny dy jarroo, nagh jinnagh. Er-lesh dy vel yn red scanshoil dy ghoaill y vee shen ayns smooinaghtyn er red ennagh cho scanshoil as vees shoh, as ayns rieughid loayrt rish cumraagyn dy gheddyn magh vel red ennagh vees aa-hickyraghey ad, ny ayns rieughid nagh vel aa-hickyrys erbee dy ve currit as dy vel shin toiggal y stayd dy kiart. 

Ta Mnr Ashford gra nagh vel eh yn obbyr echey dy hickyraghey sleih dy cheau teiy, as er-lesh dy vel ad ooilley nyn ard-whaiylee ayns shen, as dy vel sleih clashtyn ny resoonaghyn magh oc, dy vel ad ooilley jannoo briwnys er-nyn-son hene, as er-lesh nagh vod peiagh erbee shickyraghey eh dy gholl yn derrey raad ny'n raad elley. T'eh gra ny vees ersyn, shen dy eaishtagh rish olteynyn, dy loayrt rish olteynyn, as dy akin yn aght ta ny barelyn oc ayn ayns firrinys, as vel aa-hickyrys foddee ad cur, ny dy jarroo nagh vel aa-hickyrys foddee ad cur.

---oooOooo---

Ta'n Shirveishagh Tashtee, yn Fer-lhee Allinson, gra dy vel y co-choyrle theayagh mychione yn oardagh son rateyn keesh valjagh as cur leagh er troggalyn er hayrn geill da corrid y choarys t'ayn nish. 

Dinsh yn Fer-lhee Allinson da Tinvaal, tra va feysht currit er liorish Oltey yn Chiare as Feed son Carbory, Balleychashtal as Malew, Jason Moorhouse, dy ren yn Tashtey, myr freggyrt da lughtyn-reill ynnydoil, irree docamaid y cho-choyrle theayagh, as dy vel eh cur trimmid er da Mnr Moorhouse dy nee co-choyrle theayagh vees ayn, lesh ny earrooyn jeant gys y date va currit liorish ny caghlaaghyn lught-reill ynnydoil. T'eh gra, bentyn da injillaghey ayns argid çheet stiagh veih keesh valjagh gys ny lughtyn-reill ynnydoil, my vees ad geiyrt er fer jeh ny cummaghyn, edyr son cagliagh rish queig bleeaney ny dooraght er leagh currit jeh 20%, 33% ny 50%, dy vel coontey giare currit jeusyn shen 'syn Appendix B noa lhiasit.

Ta'n Fer-lhee Allinson gra dy vel yn aght yinnagh ny reddyn shen er tackeyder keesh valjagh er-lheh son ny lughtyn-reill ynnydoil, dy vel adsyn reaghey rateyn as nagh vel yn Tashtey reaghey ny rateyn, myr ta fys ec Mnr Moorhouse. T'eh gra dy vel caghlaaghyn lught-reill ynnydoil, tra ta argid dy lhieeney barnaghyn er ve currit daue son bishaghey ayns baarail, er chur shen ayns rateyn son thieyn dellal shaghey ayns rateyn son thieyn, as dy vel spaarail feer vooar ayns costyssyn tra t'ad goaill stiagh paart jeh ny cooishyn shen. 

Ta'n Fer-lhee Allinson gra dy vel fer jeh ny doilleeidyn son lughtyn-reill ynnydoil as ta quarralyn 'syn ard shen oc, shen dy vod yn argid çheet stiagh veih rateyn keesh valjagh caghlaa blein er vlein, myr shoh er-lesh dy vel yn chooish ta'n co-choyrle shoh er hayrn geill da, shen yn corrid shoh as y feme dy vel aght foddey ny share ayn dy ooley caghlaaghyn son ny lughtyn-reill ynnydoil as ta quarralyn oc, dy chur yn freggyrtys as corrid argidoil shen. T'eh gra, myr ta fys ec Mnr Moorhouse, nagh row fer jeh ny quarralyn, Pooyl Vaaish ayns Malew, gobbraghey er chor erbee, as eisht dy daink eh back dy ve gobbraghey, myr shoh reesht, dy nee feer scanshoil eh, cur-rish paart jeh'n argid çheet stiagh shen tra ta lught-reill ayn 

Er-yn-oyr dy ren yn Tashtey docamaid y co-choyrle theayagh ass y noa lurg da geddyn barelyn stiagh ayn veih lughtyn-reill ynnydoil, goaill stiagh er sessyn er y vuilley jeh geddyn rey rish rateyn er quarralyn, va jerrey y cho-choyrle theayagh currit shaghey gys jerrey y vee shoh, as shen dy ghra Jeheiney shoh çheet, Oie Houney, yn 31 Jerrey Fouyir. 

---oooOooo---

Hig bishaghey ayns yn Aill Sloo veih'n 1 Mee Averil maghey, tra nee'n rate per oor yrjaghey liorish 9.9% veih £12.25 gys £13.46. Ta'n bishaghey shoh soit er 66% jeh'n çheet stiagh meanagh 'syn Ellan, lurg caghlaaghyn da'n aght vees shen goll er ooley ny s'moghey 'sy vlein shoh. 

Hig bishaghey neesht 'sy Rate son yn Aegid (shen dy ghra adsyn ta ny shinney na'n eash as t'eh anneydagh dy ve ayns scoill, agh ny saa na 18 bleeaney dy eash), veih £9.55 per oor gys £10.76.

Ny s'moghey 'sy vee shoh ren Bing son Faill Sloo yn Ellan coardail gyn coyrlaghey bishaghey 'syn Aill Sloo er-coontey imneaghyn nagh beagh shen ry chummal seose liorish earrooyn dy ailleydeyryn. 

Choud's va'n chooish goll er resooney magh, ren Oltey yn Chiare as Feed son Carbory, Balleychashtal as Malew, Jason Moorhouse, greinnaghey olteyn dy ve arreydagh mychione y chaghlaa, as dooyrt eh dy row colughtyn dooney ny dorryssyn oc as cur y foill er costyssyn. 

Ren Oltey yn Chiare as Feed son Rhumsaa, Lawrie Hooper, coyrlaghey lhiassaghey y treealtys dy beagh bishaghey sloo Mee Averil gys £13 per oor, lesh bishaghey elley yn 1 Jerrey Fouyir 2026 gys £13.74, agh cha daink shen lesh.

Dooyrt yn Shirveishagh son Gastid Dellal, as Oltey yn Chiare as Feed son Ayrey as Maayl, Tim Johnston, dy row cur fys mychione y vishaghey nish, agh gyn cur bree da derrey'n 1 Mee Averil 2026, cur shickyrys da colughtyn as traa dy phlannal. 

Fy yerrey, va 17 teiy ayns foayr jeh as shiaght noi echey ayns yn Chiare as Feed, as lesh un choraa va hoght olteynyn y Choonceil Slattyssagh ayns foayr jeh.

Ta'n Shirveishagh Tashtee, yn Fer-lhee Allinson, gra dy vel y reaghys dy vishaghey yn aill sloo bentyn da cummal seose y tarmaynys ynnydoil, failleyderyn as obbreeyn. T'eh gra dy vel yn reiltys er ve loayrt mychione cur yn aill sloo dy ve yn aill vioghee neayr's toshiaght y lught-reill shoh. Agh t'eh goaill rish dy vel doilleeidyn ec shiartanse dy cholughtyn. 

Ta'n Fer-lhee Allinson gra dy vel ymmodee preayssyn ayn, as er-lheh son colughtyn beggey ayns Ellan Vannin, as er-lheh ayns shiartanse dy cherrooyn jeh'n lheid as oltaghey, myn-chreck, y cherroo son kiarail, colughtyn glennee, dy vel fys ain dy row ad bwoailt ec costyssyn t'er n'gholl seose, as dy nee baghtal eh dy bee adsyn ta cur faill da ymmodee sleih 'sy wirran bwoaillt ec shoh, vees caghlaa 'syn Aill Sloo, agh ny yeih, dy vel fys ain neesht, my vees sleih plannal rolaue, my vees ad kiartaghey ny priosyn oc, my vees ad kiartaghey y chummey dellal oc, dy vod mayd dy feer cosney trooid shoh cooidjagh.

Ta Sheshaght Lught Traghtee Ellan Vannin gra dy jean y bishaghey shoh cur y drogh er colughtyn ynnydoil. Ta'n Sheshaght cur raaue nish dy bee feme er colughtyn jannoo reihyn feer gharroo ayns ny meeaghyn shoh çheet. 

Ta'n Ard Sheckter, Rebecca George, gra dy bee'n builley jeh çheet foddey ny s'lhea na er ny kerrooyn oltaghey as myn-chreck yn Ellan. T'ee gra dy vel dellal cur stiagh dy trome da argid çheet stiagh trooid keesh vees cur argid son ny shirveishyn theayagh ain, as y vun-troggalys ain as yn aght bea ain, as ny ta shin dy akin, shen dy vel barrant ayns dellal tuittym, as dy vel y clane Ellan fakin shen kiart nish, dy vel barrant currit ayns gaue dy jarroo, as dy vel feme er ny colughtyn ain fakin tooilley cooney. T'ee gra dy ren ee clashtyn y moghrey shen dy ren yn Shirveishagh Tashtee eer goaill rish dy jinnagh y reaghys shoh cur doolaneyn fo colughtyn beggey, as dy dooyrt eh dy jinnagh colughtyn dooney.

Ta Bnr George gra dy vel paart jeu shoh nyn golughtyn vees goll er stiurey ec lughtyn-thie, as nagh vel fillosheryn ayn dy spaarail. T'ee gra dy jean priosyn yrjaghey, as nagh vod sleih fordrail dy chionnaghey cappan dy chaffee, dy vel shen yn rieughid jeh, as foddee dy jean ad smooinaghtyn dy bee argid frea ayns ny poggaidyn oc, agh tra ta ny priosyn jeh dy chooilley red yrjaghey liorish 10% ec y chooid sloo, dy vel dy chooilley red çheet dy ve ny smoo neu-ordrail. 

Ta Bnr George gra dy row eh oyr son ve mollit, clashtyn dy row whilleen oltey Tinvaal cremmey dy foshlit yn Sheshaght riyr 'sy whaiyl Tinvaal son jannoo dy jeeragh shen t'ee ayn dy yannoo, vees dy ve çhaghter da ny shlee na 450 colught vees failley ny shlee na 20,000 dy leih. T'ee gra nagh dod yn Sheshaght v'er chaggey ny s'creoi dy chur roish cooish son cormid as rieughid ayns shoh., 

Ta Bnr George gra nagh vel ad er chaghlaa y barel as y smooinaghtyn oc er yn aill veanagh, as ny ren ad cur raaue mychione eck Jerrey Souree, dy row shen y gaue jeh jannoo ymmyd jeh mean vees bolgit rour liorish caghlaa jeh 28% eddyr ny kerrooyn theayagh as preevaadjagh. T'ee gra dy vel ad ayns foayr jeh'n aill veanagh, agh ynrican dy beagh eh cochianglt rish faill 'sy cherroo preevaadjagh. 

Ta'n Fer-lhee Allinson greinnaghey colught erbee vees streeu dy heeyney magh gys yn Rheynn Gastid Dellal, dy heet stiagh ayn, dy yannoo coloayrtys, dy akin yn aght share foddee y reiltys cooney lesh, kiartaghey da'n vishaghey 'syn Aill Sloo. T'eh gra dy vel ymmodee skeimyn ry gheddyn bentyn da costyssyn bree, bentyn da costyssyn çhagnoaylleeaght, dy vel feme er yn reiltys jannoo shickyr dy vel eh cummal seose dy chooilley pheiagh choud's ta shin goll er nyn doshiaght. T'eh gra reesht nagh vel shoh cur eab er cur obbreeyn noi failleyderyn, dy vel eh cur eab er jannoo shickyr dy vel yn argid shen goll er baih 'sy tarmaynys ain.

Agh ta Rebecca George gra dy vel shin er loayrt mychione yn Aill Sloo rish ymmodee bleantyn nish, as dy ren y coloayrtys dy cadjin goaill toshiaght mychione goaill imnea bentyn da oltaghey as myn-chreck, agh dy vel shoh goll harrish shen nish. T'ee gra dy vel ad feer voirit mychione oltaghey as myn-chreck, as mychione y cherroo kiarail neesht, agh dy vel shin fakin neesht jeadyssyn elley as builley çheet orroo – troggal, jeshaghteyrys – dy vel eh goaill toshiaght er bwoalley jeadyssyn elley, as cha nee ynrican eh ny fir shen ta çheet gys smooinaghtyn gollrish oltaghey as myn-chreck. 

Ta Bnr George gra dy vel yn Sheshaght as olteynyn y Heshaght pohlldal dy mooar faill chairagh son obbreeyn, agh dy vel feme urree ve rieughagh, dy vod colughtyn fordrail ee, as dy vel ny colughtyn er ve insh da politickeyryn rish meeaghyn  nagh vel yrjaghey 9.9%
veg agh neu-ordrail, as dy dug ad raue dy jinnagh eh cur yn drogh er y tarmaynys ain agh nagh row ad er nyn eaishtagh rish. T'ee gra dy vel yn Shirveishagh garganey dy vel shoh cur da colughtyn traa dy yannoo aarloo, as dy bee traa oc dy yannoo aarloo, agh nagh vel shen meanal dy jean shen cur er dy ve ry ordrail. 

Ta Bnr George gra dy vel aggle eck erskyn credjue mychione ny vees taghyrt 'sy nah gheurey, tra ta ny tashtaghyn freillt er n'gholl as ta ny costyssyn er jeet fer er fer. T'ee gra dy jig yn yrjaghey Mee Averil, as foddee colughtyn tannaghtyn ayn 'sy gheurey, as foddee dy vod ad tannaghtyn ayn veih Mee Averil as car y touree, agh dy bee'n geurey lurg shen, myr t'ee goaill aggle, yn traa t'ad bwoailt 'syn aght smessey as dy vel ad fakin y clane builley jeh'n yrjaghey shoh. T'ee gra, fy yerrey, nagh jean sleih fakin palçhey argid elley ayns poggaidyn sleih, agh shen nee sleih fakin, shen palçhey preays elley currit er colughtyn.

Ta Marge Harrison er stiurey shapp ayns Purt Çhiarn rish 46 bleeaney, as t'ee gra dy vel ad goll trooid traa olk, as dy vel ymmodee buill dooint as pian ayn, as nagh jig eh agh dy ve ny smessey. T'ee gra nagh vod ee fakin raad er oaie, er yn oyr, my vees ny costyssyn dy reayll goll gyrjaghey, as dy vel shen myr t'eh rish y rate sloo, as dy chooilley pheiagh ta erskyn yn Aill Sloo, dy vel feme er yn aill ocsyn goll seose neesht.

Ta Bnr Harrison gra, ayns eab dy hannaghtyn goll, dy vel ad er jannoo ny s'girrey ny ooryn oc as dy vel ad foshlit nish veih 10 er y chlag gys kiare er y chlag, dy vel shen er n'yannoo ny sloo y coontys oc son lectraghys, as dy vel eh er n'yannoo ny sloo y coontys oc son faill. T'ee gra dy vel three olteynyn y wirran t'er n'obbraghey jee rish traa liauyr, as 'sy gheurey nagh vel ad foaddey y çhiasseyder mannagh vel eh feer, eer feayr as rioeeagh.

Lesh baarney eddyr nish as Mee Averil, tra hig yn yrjaghey shoh 'syn Aill Sloo, ta'n Fer-lhee Allinson loayrt mychione traa y phlannal rolaue. Agh ta Bnr Harrison cur feysht mychione yn aght foddee sleih plannal rolaue tra ta sleih ny lhie er bishaghey 'sy towse y argid goll trooid. T'ee gra dy vel ad aighoil dy vel fer jeh olteynyn y wirran oc çheet dy ve ny taaue, 'syn aght cadjin dy vel ee çheet dy ve ny taaue, as dy jean yn daa jeu elley obbraghey eh ny mast'oc. T'ee gra dy vel feme ec colughtyn beggey er cooney, agh cre'n aght cha s'eck.

Ta Bnr Harrison gra dy vel ad failley sleih, as my vees ad scuirr veih dellal, as foddee dy bee shen myr t'eh, yn aght ta reddyn, as dy vel y cheesh er n'gholl sheese, nagh vel Keesh Tooilley Feeuid goll stiagh ayn, as nagh vel ad cur faill da sleih, mannagh vel startey elley ry gheddyn oc dy bee ad geddyn cooney cadjin argidoil. T'ee gra dy vel yn çhaghteraght eck dy smooinaghtyn er ny failleyderyn, ny colughtyn beggey. T'ee gra dy vel eh mie dy liooar son yn lheid as Tesco, agh nagh vel feme ocsyn er ny costyssyn shoh dy reayll goll, as dy vel feme oc er geddyn sleih shappal dy ynnydoil. T'ee gra, my vees yn dellal oc goll dy mie, dy bee dooraght ry gheddyn ec olteynyn y wirran, as my vees ad jannoo dy mie, dy vel y wirran eck jannoo dy mie.

Ren Radio Vannin loayrt rish kuse dy leih, as va ben shoh gra dy vel y costys bea feer chostallagh 'sy lhing shoh, dy vel caffee dy cadjin ny shlee na queig punt, myr shoh son foays sleih, cur caa da sleih dy chosney dy liooar ec y chooid sloo dy chiarail, mannagh vel ad bishaghey, shen dy kinjagh ny red mie.

Ta dooinney gra, ec keim y tarmaynys, er-lesh, t'eh sheiltyn, dy vel  bishaghey yn Aill Sloo ny aght mie dy chur-lesh tooilley argid back ayns Keesh Tooilley Feeuid as ayns keeshyn as ayns yn sorçh shen dy reddyn.

Ta dooinney elley loayrt mychione sleih cosney faill resoonagh dy vaghey, agh eisht dy vel y doilleeid ayn jeh failleyderyn gra dy vel eh beggan ro ard nish, as nagh vel fys echey er yn aght foddee ad jannoo corrym eh, as dy vel corrym cho doillee as dy vel eh booisal nagh vel eh ersyn jannoo y reaghys shen.

Ta dooinney gra dy vel sleih jeeaghyn er y vuilley er colughtyn beggey, dy vel sleih fakin hannah strepey 'syn Ellan as çheet dy ve dooint, as kuse dy cholughtyn beggey dy mie er bun, myr shoh nagh vel eh ayns rieughid fakin y resoon ayn. T'eh gra dy cummyssagh dy jean eh cur er entrepreneuryn ve smoo neu-arryltagh ayns rieughid dy chur er bun colught as dy ailley fwirran, myr shoh foddee dy bee ymmyrkey smoo resoonagh dy vishaghey y keim t'ad ayn son keesh son sleih er yn Aill Sloo as neesht foddee beggan bishaghey y rate dy cheesh er ard chosneyderyn dy chooilleeney eh.

---oooOooo---

Va çhaglym theayagh ayns Laksey fastyr beg Jecrean shoh chaie, yn 22 Jerrey Fouyir, dy loayrt mychione plannyn plannyn Lught-reill Bun-shirveishyn Vannin son cur-rish sornaigys ayns Laksey. Va plannyn jiooldit son obbraghyn glennee sornaigys heese ayns Laksey er y Chairn faggys da'n phurt, as ren yn Lught-reill lhiassaghey plannyn elley son obbraghyn glennee sornaigys ayns Garey Biljyn Axnfell as queig stashoonyn pumpal cochianglt rish, fer er y Chairn, fer ayns Raad Balley Collister, fer ayns Glion Garwick, fer faggys da'n thie çhellvane as fer ec Killkellan.

Ec y çhaglym va sleih çheet er ny imneaghyn oc dy row marranyn ayns ny caslyssyn çheerey as ayns yn yss mychione yn ymmyd jeant jeh raaidyn cochianglt rish y linney phiob as ny stashoonyn pumpal as ny obbraghyn gleneeee sornaigys, as dy row ad son y chooid smoo noi ny plannyn. Agh v'ad ooilley cordail dy vel feme er cur jerrey er lhiggey magh sornaigys ayns Baie Laksey.

Ta Caairlagh Boayrd Barrantee Garff, Stan Ryzack, gra er-lesh dy row ymmodee sleih ec y çhaglym v'er jeet as kiartyn oc cochianglt rish ayns doilleeid foddee vees eck, ny kiart as nagh vel ad geearree red ennagh lioroosyn, as dy vel shen ry hoiaghey jeh dy bollagh. Er-lesh dy ren y çhaglym goll feer vie as dy daink eh lhieu soilshaghey magh y barel oc, as dy vod ny Barrantee goaill paart jeh ny barelyn shen as cur-lesh ad back gys Lught-reill Bun-shirveishyn Vannin as yn reih dy yeeaghyn reesht er shoh myr ayrn jeh'n yeearree phlannal echey.

Va Oltey yn Chiare as Feed son Garff, Daphne Caine, kionefenish y çhaglym fastyr beg Jecrean, as t'ee gra dy vel ee smooinaghtyn dy row eh jeant dy mie, as dy row ymmodee barelyn, ymmodee feyshtyn, va er nyn soilshaghey magh ayns aght feer vie, as imneaghyn, as dy row ee smooinaghty dy row fwirran Bun-shirveishyn Vannin, Mnr Woakes as Mnr George, feer chooneydagh ayns ny freggyrtyn oc bentyn da ny nheeghyn, as geddyn rey rish far-skeealyn, as feme er shen beggan.

Ta Bnr Caine gra dy row ee ayns rieughid dy mooar ayns foayr jeh'n phossan traastee, Yn Red Share son Laksey tra haink eh lesh cur doolane fo, as va shassoo noi, yn skeim ec y hoshiaght, son ny obbraghyn glennee sornaigys er y Chairn va plannit son ynnyd y Chairn liorish purt Laksey, myr shoh dy row eh jeant booiagh dy row shen jiooldit. Er-lhee y vel eh er sleih soiaghey jeh dy vel shoh y skeim elley, y skeim vees goll er çhebbal.

Ta Bnr Caine gra dy vel shoh aght rieugh, skeim rieugh, dy chur jerrey er lhiggey magh towseyn mooarey dy hornaigys aw stiagh ayns ushtaghyn y vooir mygeayrt Garff, myr shoh dy jinnagh ee oltaghey peiagh erbee dy chur eam urree my vees imneaghyn elley echey. T'ee gra dy row yn ynrican cooish dimraa peiagh ree, va shen mychione entreilys share as seyraadyn son y theay 'syn ard mygeayrt Glion Garwick.

Ta Bnr Caine gra, chammah's shen, foddee dy bee cairyssyn shooyl share, as, myr va er ny choyrlaghey liorish y theay, sheeyney magh y pairkal carbid dy vod tooilley sleih feddyn magh ny tashtaghyn t'ain dy jeeragh mygeayrt y mooin.

---oooOooo---

Ta foast 1,088 dy leih jannoo ymmyd jeh kaart veih'n reiltys dy gholl stiagh ayns yn oik postagh dy gheddyn cooney cadjin argidoil as pensionyn, as t'ad gra rish shen Y Chaart Aym. Agh ren yn Tashtey reaghey dy chur jerrey er ymmyd jeh'n Chaart Aym ec jerrey ny bleeaney shoh. Va olteyn Tinvaal cur feyshtyn er yn Shirveishagh Tashtee, yn Fer-lhee Allinson, mychione ny vees taghyrt mannagh vel coontys banc ec peiagh ennagh ta jannoo ymmyd jeh'n chaart shoh, lesh jerrey y choarys çheet dy leah.

Ta Oltey yn Chiare as Feed son Carbory, Balleychashtal as Malew, Tim Glover, gra dy vel fys er shoh ve ain rish ymmodee, ymmodee meeaghyn nish, as dy vel kuse dy olteynyn elley er jeet er, as dy vel shin nish agh daa vee ersooyl, as dy vel shen lhieeney eh rish mooarane imnea.

Ta Oltey yn Chiare as Feed son Rhumsaa, Lawrie Hooper, gra nagh vel freggyrt yn Tashtey er y chooish cur myn-phoyntyn jeh ny aghtyn elley ta goll er ronsaghey, agh dy vel eh gra dy vel yn Tashtey breeoil ayns ronsaghey aghtyn feayslee elley, agh s'aitt dy liooar eh dy row shen kiart myr v'ad gra Mee Averil mleeaney, as dy row shen kiart myr v'ad gra Jerrey Fouyir nurree. T'eh briaght vel fys ec yn shirveishagh dy vel 1,200 dy leih, rere ny fysseree echey hene, ta geddyn cooney cadjin argidoil as ta ny lhie er Y Chaart Aym vees çheet dy ve mooghit daa vee woish nish, as ayns daa vee bee feme er aght elley ve ayn ec ooilley yn sleih shoh, as t'eh briaght nagh vel eh faagail eh derrey faggys da'n taghyrt shen, dy ve foast breeoil ayns jeeaghyn er aghtyn feayslee elley daa vee roish my vees eh er çhee mooghey y coarys son ooilley ny feallee shoh.

Ta Oltey yn Chiare as Feed son Carbory, Balleychashtal as Malew, Jason Moorhouse, gra nagh vel shin jeeaghyn agh er beggan erskyn thousane dy leih, as dy beagh anaasagh dy liooar eh feddyn magh quoid jeh ny feallee shen as nagh vel coontys banc oc. 

Ta Oltey yn Chiare as Feed son Connaghan, Julie Edge, gra dy vel coarys ain vees gobbraghey rish Oik Postagh Ellan Vannin, kiareyder shirveish as barrant ayn, son ooiley ny pensioneyryn ain, son adsyn smoo ayns gaue 'sy chommynaght ain, as dy vel yn Tashtey mooghey eh gyn aght feayslee. T'ee briaght vel yn Tashtey smooinaghtyn dy vel shen ynnyd currymagh son ny feallee smoo ayns gaue 'sy chommynaght ain, as Shirveishagh Tashtee shassoo seose, loayrt er nyn radio, mychione obbreeyn ayns gaue er yn Aill Sloo, as t'ee briaght mychione y phossan shoh dy leih, 1,088 dy leih. T'ee ginsh da'n Shirveishagh Tashtee dy oaddey eh reesht, as gow aght feayslee. T'ee gra dy vel eh loayrt mychione co-chorpyn traghtee, as t'ee briaght nagh vel yn Oik Postagh goit stiagh ayns shen? T'ee gra dy vel shen oyr son imnea. T'ee gra dy row yn Shirveishagh Tashtee gra foddee dy beagh kaart feeaghan eeckit rolaue, agh t'ee gra dy vel kaart ayn hannah foddee ve eeckit stiagh aynjee rolaue, as t'ee ginsh da'n shirveishagh dy yannoo ymmyd j'ee.

As va oraid neesht veih Oltey yn Choonceil Slattyssagh ex officio, yn Çhiarn Aspick yn Feer Arrymagh Patricia Hillas, as t'ee gra dy vel y poynt er-lheh eck bentyn da'n immeaght shoh cochianglt rish yn traa jeh, as er-lheh mychione cooney elley foddee ve ry gheddyn er-nyn-son ta feddyn ad hene ec jerrey ny bleeaney as ec toshiaght ny bleeaney noa, ec y traa jeeragh ta ymmodee sleih ersooyl, dy vel eaghtyryn sinshley dy phohlldal, as my vees peiagh ennagh feddyn dy vel ad gindys cre dy yannoo, t'ee briaght vel aa-hickyrys ry gheddyn ain dy bee kiarail dy liooar ayn.

Va Loareyder yn Chiare as Feed, as Oltey yn Chiare as Feed son Rushen, Juan Watterson, gindys mychione yn oyr nagh row fys foast er yn earroo dy leih ta jannoo ymmyd jeh'n Chaart Aym agh nagh vel coontys banc oc, as t'eh gindys cre'n fa nagh row yn obbyr shen jeant dy moghey 'sy vlein shoh. 

Ta Mnr Watterson briaght, cuin nee'n Shirveishagh Tashtee jannoo fogrey, c'red ta'n chlaare hraa echey son shen, as cuin nee eh screeu rish y theay dy insh daue cre vees shen, as jean tashtaghyn cooidjagh t'er hroggal seose er y Chaart Aym, agh lheie ersooyl yn 31 Mee ny Nollick, ny bee traa daue rolley rhymboo. T'eh gra dy row eh inshit da sleih dy vel shoh dooney çhionn, dy vel shoh jerrey y chonaant, as t'eh briaght bee'n argid ayns aght ennagh foast ry gheddyn, ny vel shoh dooney çhionn son yn argid shen yn 31 Mee ny Nollick, nagh derragh da sleih monney traa dy gheddyn yn argid oc magh ec y Nollick.

Ta'n Shirveishagh Tashtee, yn Fer-lhee Allinson, gra dy bee fys currit da sleih er ny aghtyn elley cho leah's vees possible as foddey roish y Nollick, as son shickyrys, bentyn da maylartey argid veih'n choarys t'ayn nish, dy jean ad reaghey shen lesh aght elley erbee t'ad geearree, vel shen cur harrish banc, ny aght elley dy gheddyn argid roie dauesyn. T'eh gra nagh vel shoh polasee mychione cooney cadjin argidoil, dy vel eh dy mooar polasee mychione goll harrish gys aghtyn feayslee foddey ny smoo lectraneagh as bun-earrooagh trooid yn Ellan.
 

More from Manx Gaelic